به میزبانی کمیسیون ملی یونسکو- ایران، برگزار شد؛

هورامان؛ میراث جهانی

نشست مجازی «هورامان؛ میراث جهانی» به‌مناسبت ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان به میزبانی کمیسیون ملی یونسکو- ایران برگزار شد.

به گزارش پایگاه خبری رخداد اقتصادی به نقل از روابط عمومی کمیسیون ملی یونسکو- ایران، نشست مجازی «هورامان؛ میراث جهانی» به‌مناسبت ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان، پنجشنه هفتم مرداد ۱۴۰۰ از ساعت ۱۹ تا ۲۱ به میزبانی کمیسیون ملی یونسکو- ایران در صفحه اینستاگرام این کمیسیون (unesco.iran@) برگزار شد.

در این برنامه زنده اینستاگرامی سید احمد محیط طباطبایی پژوهشگر میراث فرهنگی و رییس باشگاه نوروز درباره مراحل ثبت این پرونده و حفظ، نگهداری و پاسداشت این میراث ملموس با حجت‌الله ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران، محمد ابراهیم زارعی عضو هیئت علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه بوعلی و پویا طالب‌نیا مدیر باشگاه منظر فرهنگی هورامان، گفت‌وگو کرد.

درنت‌گپ یونسکویی شامگاه 7 مرداد 1400 که با اجرای سیداحمد محیططباطبایی پژوهشگر میراث فرهنگی و رییس باشگاهنوروز در صفحه اینستاگرام کمیسیون ملی یونسکو- ایران (@unesco.iran) برگزار شد، حجت‌الله ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران، ضمن تبریک ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان اظهار داشت: از همین‌جا به همه همکارانم در کمیسیون ملی یونسکو، وزارت میراث فرهنگی ، دفتر نمایندگی ثابت جمهوری اسلامی ایران در یونسکو و همه کسانی که ایران را دوست دارند بهخاطر هفته خوبی که با دو ثبت جهانی آن را پشت سر گذاشتیم، تبریک می‌گویم.

خوشبختانه در کشور عزیزمان ایران، میراث ملموس و ناملموس بسیاری برای ثبت داریم و ما در ثبت مکان‌ها و فضاها، سیاستیهوشمندانه در پیش گرفته‌ایم که بر مبنای آن صرفا به‌جای ثبت یکبنا و یک نقطه مشخص، مناطق و فضاهای گسترده‌تری را ثبتمی‌کنیم؛ مثلا ثبت جهانی راه‌آهن سراسری به‌عنوان بیست‌وپنجمین میراث ملموس یعنی ثبت حدود 1400 کیلومتر منظر فرهنگی و نخستین میراث صنعتی کشورمان و منظر فرهنگی هورامان(اورامانات) در استان‌های کرمانشاه و کردستان با حدود ۴۰۹هزار هکتار عرصه و حریم که ۱۰۶ هزار هکتار آن مربوط به عرصه و ۳۰۳ هزار هکتار نیز جزو حریم است، باعث ثبت هزاران کیلومتراز این سرزمین شدند و بدین ترتیب مجموعه‌ای عظیم را ثبتجهانی کردیم.

ثبت‌های جهانی عاملی مؤثر در پاسداشت میراث‌ جهانی
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران با اشاره به این موضوع که کارشناسان می‌توانند روزها و ماه‌ها درباره اورامانات صحبت کنند، گفت: در واقع یکی از وظایف و رسالت‌های یونسکو و به تبع آن کمیسیون‌های ملی یونسکو، رونمایی از این گنجینه‌های بشری به‌واسطه ثبت آن‌ها و بیداری و آگاهی هر چه بیشتر افکار عمومی در نگهداری و پاسداشت از این مواریث و جلوگیری از تخریب آن‌هاست. به‌عنوان مثال پس از ثبت جنگل‌های هیرکانی در سال 2019، خود بومیان آن منطقه و دیگر مردم، کوچک‌ترین دست‌درازی و آسیب به این منطقه را بلافاصله گزارش می‌کردند و مانع از انجام آن‌ها می‌شدند. خوب است بدانید ما نخستین کشوریهستیم که هم در ثبت جنگل‌های هیرکانی و هم اورامانات ازهنرمندان هم کمک گرفته‌ایم. چون این مورد یکی از امتیازات درثبت‌های جهانی است؛ (یعنی حساس بودن افکارعمومی نسبت به آن ثبت). ارزیابان اگر تصور کنند افکار عمومی نسبت به مسألهبی‌اعتنا هستند، ثبت ان منطقه به عقب می‌افتد. به گفته خودناظران یونسکو، هنرمندان ما سال گذشته نمایشگاه عکس خوبیبرای اورامانات برگزار کردند و وقتی بازرسان آمدند از دیدن ایننمایشگاه عکس شگفت زده شدند.
ایوبی ادامه داد: حدود  ۷۰۰ روستا در منطقه هورامان/ اوراماناتقرار دارند که امروز با ثبت جهانی این منظر فرهنگی، دیگر صرفا روستا نیستند و جهانیان هر آنچه مربوط به آیین و رسوم، فرهنگ، سبک زندگی و حتی معماری ابنیه آن‌هاست، می‌بینند و آن را یک آیینه تمام‌نما از فرهنگ یک کشور و یک ملت می‌دانند. بنابراین آگاهی‌بخشی هر چه بیشتر درباره این گنجینه‌ها به حفظ آن‌ها کمک شایانی می‌کند.
وی تأکید کرد:  این یک افتخار است که ما در کشورمان در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که پیش از این سازمان میراث فرهنگی بوده است، از دیرباز کارشناسان بین‌المللی بسیار زبده و کارآزموده‌ای داریم که با تلاش بی‌وقفه، پرونده‌هایی جامع و بدون ‌نقص را آماده و به یونسکو ارسال می‌کنند که در این میان مدیران پایگاه‌ها و استانداری‌ها نیز با عشق و علاقه پای کار هستند و همکاری خالصانه،مؤثر و بی‌دریغی دارند. در اینجا بر خود لازم می‌دانم که از برادر و دوست عزیز و بزرگوارم آقای دکتر طالبیان معاون وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به نیکی یاد کنم که نه تنها برای این پرونده بلکه سالیان سال برای ثبت تمام این 26 میراث ملموس در فهرست جهانی یونسکوتلاش صادقانه کرده و کارشناسان خوبی تربیت کرده‌اند.

 

ایوبی تأکید کرد: ما انتظار داریم که ثبت جهانی هورامان سبب آشنایی بیشتر همه مردم ایران با این طبیعت بکر و بازدید هر چه بیشتر از این منطقه و البته همان‌طور که گفته شد منجر به همتیجمعی در پاسداشت و نگهداری از آن شود. وی افزود: با توجه به این‌که سهمیه کشورها در ثبت‌های جهانی فارغ از تاریخ کشورها به‌طور مشخص به یک اندازه و محدود است، گفت: امروزرییس‌جمهور عراق این ثبت را به ایران تبریک گفت؛ چون علاوه براینکه چندین شهرستان و دو استان ایران در محور اوراماناتقرار دارند، کردستان عراق هم در همین محور قرار دارد و خوشبختانه این امکان وجود دارد که در دوره بعدی به پروندهکردستان عراق کمک کنیم تا به این پرونده ثبت جهانی ملحق شود. چراکه این موضوعات باعث می‌شوند تا مردم دنیا با جاذبه‌هایگردشگری یکدیگر بیشتر آشنا شوند و محوری فرهنگی برایگفت‌و‌گو، دوستی و صلح میان ملت‌ها ایجاد شود.

ارزش‌های پایدار عاملی مهم در ثبت جهانی هورامان
در ادامه ابراهیم زارعی عضو هیأت علمی گروهباستان‌شناسی دانشگاه بوعلی روی خط این نشست مجازی آمد و گفت: ابتدا از دکتر ایوبی دبیرکل محترم کمیسیون ملی یونسکو- ایران برای ثبت سنندج به‌عنوان شهر خلاق موسیقیتشکر می‌کنم و در ادامه ضمن تبریک ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان باید بگویم اورمانات در خط زلزله قرار گرفته است ولیمردم برحسب تجربه‌ای که از پیش‌تر داشته‌اند آثار معماری خود رابه‌گونه‌ای ساخته‌اند که برابر زلزله مقاوم باشند و این موارد جایگاهدرست این منطقه در حوزه معماری را نشان می‌دهد. علاوه برمعماری و باغ‌های اورمانات، باید از طبیعت، رودخانه، موسیقی وآداب و رسوم آن هم حفاظت و حمایت شود.
وی ادامه داد: ماوظیفه داریم مردم را به تعامل و همکاری دلسوزانه با همفرابخوانیم. البته وظیفه حکومت نیز همین است که در این زمینهفعال باشد. سازمان‌های مردم‌نهاد هم باید وارد کار شوند؛ یعنیهمانطور که به ثبت جهانی هورامان کمک کردند باید در زمینهآموزش نگهداری و حفظ آن هم فعال باشند و این آموزش مستمر ومداوم باشد. درواقع باید با مردم ارتباط مستقیم برقرار کرد تا بتوان ثروت‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی را حفظ کرد.
این عضو هیأت علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه بوعلی ضمن تأکید بر این موضوع که با توجه به ثبت جهانی اوراماناتت وظیفهمردم و مسؤولان دوچندان شده است، بیان کرد: باید در امورمختلف بهویژه جاده‌کشی ومراقبت باشیم تا به این منطقهآسیبی وارد نشود. نسل جدید باید از نسل گذشته یاد بگیرد وببیند آ‌‌‌نها چه کرده‌اند که امروز این منطقه مورد توجه جهانیانقرار گرفته است. حفظ مناظر طبیعی، معماری، صنایع دستی وآداب و آیین‌های منحصر به‌فردی چون «عروسی پیرشالیار» و «پالنگان» ، صنایع دستی وبسیار مهم، لازم و ضروری است. چون آن‌چه باعث ثبت جهانی اورامانات شده همین ارزش‌هایپایدار بوده‌است.
موسیقی و معماری هورامان محل تلاقی مردم با یگدیگر
محیط طباطبایی هم تأکید کرد: موسیقی، معماری و شرایطجغرافیایی این منطقه به‌گونه‌ای مهم است که مثل یک محل تلاقیباعث ارتباط مردم این سوی زاگرس با مردم آن سوی زاگرس شدهاست.
سپس زارعی گفت: موسیقی و ادبیات بهعنوان میراث معنوی اینمنطقه شناخته می‌شوند و اهمیت بسیاری دارند. این فرهنگ طیهزاران سال نگه‌داری شده است بهطوری که در این خطه بزرگانیدر حوزه موسیقی، ادب و عرفان بودند که مسایل مهم و کلیدی راآموزش داده‌اند. بنابراین باید این مسایل را به نسل جوان منتقلکنیم تا آنها هم بتوانند با عشق و علاقه میراث این منطقه را حفظکنند.
مشارکت بالای جامعه محلی در ثبت جهانی اورامانات

 

پویا طالب‌نیا مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان هماظهار کرد: منطقه اورامانات با معیار سوم و پنجم به ثبت جهانیرسید که معیار پنجم ناظر بر تعامل انسان با طبیعت است. برایمثال در این منطقه مردم به‌خوبی مصرف آب را مدیریت می‌کنند کهاین مسأله بخشی از میراث ملموس و ناملموس را در بردارد. ما دراورامانات پدیده خلق زمین را داریم. وقتی در فلات ایران کمبود آبپیش آمد ایرانیان قنات را ایجاد کردند، در نمونه دوم هم دراورامان زمین را خلق کردند یعنی از کمترین زمین بیشترین بهره رابردند.

وی افزود: در روستایی در منطقه اورامان جشنی به نام جشن«بارانخواهی» وجود دارد که ریشه آن به مراسم «میتراییسم»بازمی‌گردد. همچنین یکی از منحصربه‌فردترین زندگی‌هایکوچ‌نشینی را می‌توان در همین منطقه دید؛ خلاف جاهای دیگرمحوریت کوچ‌نشینی در این منطقه «انسان» است چون اهالی هورامان از دیرباز خوش‌نشین بوده‌اند. هورامان نقطه تلاقی مهمیاست که می‌تواند فرهنگ‌های مختلف را بههم پیوند دهد؛ بهطوریکهحتی تعاملات بین فرهنگی ایجاد کرده است.

طالب‌نیا عنوان کرد: در این منطقه یکی از مظاهر فرهنگی صنایعدستی است که اتفاقا متفاوت از جاهای دیگر است. مثلاصنعتکاران در این حوزه به تجملات نمی‌اندیشند و تماممحصولات آنها کاربردی است. یا در نمونه‌ای دیگر خلاف جاهایدیگر خبری از خانه‌های عیانی نیست، خانه‌ها ساده‌اند چون برایمردم آن منطقه طبیعت ملاک زندگی بوده‌ و هست. هورامانجغرافیایی بزرگ را شامل می‌شود که میان مردم‌اش تعامل سازنده و  پایداری وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه در ثبت جهانی این منطقه یکی از ویژگی‌هامشارکت بالای جامعه محلی بود، مطرح کرد: به‌طور اساسی درثبت‌های جهانی، طرح‌های مشارکتی بهدلیل دخیل بودن مردمماندگارترند. بهیاد دارم زمانی که حجت حسام مهدی ارزیاب مصری پرونده اورامانات از سوی سازمان ایکوموس (نهاد مشورتی یونسکو در خصوص نگهداری و پاسداری از میراث فرهنگی) برای بررسی این پرونده به اورامانات آمد، مردم روستاشروع به آبوجاروی روستا کردند و می‌شد شور و نشاط و ذوق و شوق و اراده جمعی را در آنها دید.

مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان با تأکید بر این موضوع که بایددر حوزه آموزش و نگهداری این میراث، ضوابط و دستورالعمل‌های مختلفی را در نظر گرفت، توضیح داد: در حوزه ساختوساز باید با نهادها و سازمان‌های مختلفی مانند بنیاد مسکن، وزارت راه و شهرسازی و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همکاری داشته باشیم و در زمینه گردشگری هم باید نظامنامهگردشگری محکم و سختگیرانه‌ای داشته باشیم تا از این منطقهبه‌درستی محافظت شود.

هورامان به‌مثابه مهم‌ترین تاریخ میراث معنوی

 

در پایان رییس باشگاه نوروز اظهار کرد: ایوبی پیشتر هماین موضوع را گفته بود که وقتی ارزیاب یونسکو به ایران آمد باکمک هنرمندان عکس‌هایی از منطقه اورامان تهیه و نمایشگاه زیبایی با۷۰ عکس منتخب از ۳۵ عکاس ایرانی به‌ویژه عکاساناستان‌های کرمانشاه و کردستان در خانه هنرمندان، برگزار شد؛بهطوری که بازرس یونسکو گفت: “اگر  منطقه اورامان را ندیدهبودم حتما می‌گفتم این عکس‌ها فتوشاپ هستند، اما حالا که این منطقه را از نزدیک دیده‌ام، می‌گویم که هورامان از این عکس‌ها هم زیباتر است.

محیط طباطبایی گفت: هورامان؛ سرزمین خورشید یکی ازمهمترین میراث تاریخ معنوی ماست چون می‌توانیم رابطه سازندهانسان و طبیعت را در آن ببینیم.

پرونده «منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات» در چهل‌وچهارمین نشست اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (سه‌شنبه پنجم مرداد ۱۴۰۰ برابر با 27 جولای 2021) در شهر فوجوی چین، مورد بررسی قرار گرفت و با تصویب اعضای کمیته، به‌عنوان بیست‌و‌ششمین میراث ملموس کشورمان در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.

انتهای پیام/

ممکن است شما دوست داشته باشید

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.