راهکارهای مقابله با کمبود انرژی
کشورمان ایران چند سالی است با وجود داشتن منابع فراوان انرژی دچار کمود تولید انرژی شده است. به باور کارشناسان، کاهش تولید انرژی حاصل مدیریت ناکارآمد، کاهش سرمایه‌گذاری، استهلاک، ماشین‌آلات تولید و عدم امکان به‌روزرسانی آنها، تحریم‌ها و سیاست‌های ناکارآمد قیمت‌گذاری دستوری انرژی بوده است.
به گزارش پایگاه خبری رخداد اقتصادی؛ کمبود انرژی به ویژه در کشورهای در حال توسعه می‌تواند مانع رشد اقتصاد بشود. برخی از کشورها در مسیر نیل به توسعه با این چالش مواجه شده‌اند و راهکارهای مختلفی را برای مقابله با آن ارائه داده‌اند و کشورهایی مانند چین، هند، آفریقای جنوبی، برزیل، پاکستان و… توانستند با مدیریت درست از بحران‌های انرژی به وجود آمده برای کشورشان به سلامت عبورکنند.
در هند با توجه به رشد سریع اقتصاد و جمعیت، تقاضای انرژی به شدت افزایش یافت و کمبود زیر ساخت‌های تولید برق و وابستگی به سوخت‌های فسیلی منجر به قطعی‌های مکرر برق شد.
این کشور با سرمایه‌گذاری گسترده در انرژی‌های تجدیدپذیر به ویژه با هدف تامین 500 گیگاوات انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال 2030 و افزایش واردات زغال سنگ و گاز طبیعی مایع و توسعه مشارکت با شرکت‌های خارجی برای توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای، از چالش کمبود انرژی عبور کند.
در آفریقای جنوبی وابستگی به زغال سنگ و مدیریت ضعیف دولت باعث قطعی‌های مکرر برق وآسیب های اقتصادی شد. این کشور با تغییر رویکرد و جذب سرمایه‌گذاری خصوصی در انرژی تجدیدپذیر، کاهش وابستگی به زغال سنگ و افزایش سهم گازی طبیعی و انرژی هسته‌ای و همچنین با استفاده از سیستم‌های خورشیدی خانگی و باتری‌ای ذخیره‌سازی توانست بر مشکلات فائق آید.
کشور پاکستان به واسطه کمبود گاز طبیعی و زیر ساخت‌های ضعیف برق با خاموشی‌های طولانی مدت مواجه شد. آنها با ساخت نیروگاه‌های زغال سنگ با کمک چین، گسترش استفاده از انرژی خورشیدی در مناطق روستایی و افزایش واردات گاز طبیعی مایع توانست مشکلات خود را پشت سر بگذارد.
کشور برزیل نیز به علت خشکسالی‌های مکرر و کاهش تولید برق آبی دچار چالش کمبود انرژی شد اما با توسعه نیروگاه‌های بادی و خورشیدی افزایش واردات گاز طبیعی از بولیوی و آرژانتین و مدرنیزه کردن شبکه برق جهت کاهش تلفات انرژی توانست از این چالش گذر کند.
در سال 2022 رشد صنعتی سریع و افزایش مصرف انرژی باعث خاموشی‌های گسترده در چین شد. این کشور پهناور و پرجمعیت توانست با گسترش استفاده از انرژی‌های پاک، تنوع بخشی به منابع واردات زغال سنگ و نفت و اجرای سیاست‌های «صرفه‌جویی» در صنایع انرژی بر همچنان در مسیر توسعه اقتصادی قرار بگیرد.
سیاست «صرفه‌جویی انرژی» چین در صنایع انرژی بر مانند فولاد، سیمان، آلومینیوم و مواد شیمیایی بخش اصلی از برنامه‌های کاهش مصرف انرژی و آلایندگی این کشور بوده است.
چین به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده انرژی جهان، با مشکلات بسیاری در تامین انرژی پایدار مواجه بوده بنابراین از حدود سال 2000 تاکنون سیاست‌های سختگیرانه‌ای را برای افزایش بهره وری انرژی در صنایع اجرا کرده است.
کاهش شدت انرژی، کاهش وابستگی به زغال سنگ، کاهش هزینه‌های انرژی و تحقق اهداف مربوط به تغییرات اقلیمی اهداف اصلی سیاست صرفه‌جویی چین بوده و راهکارهای اجرایی این سیاست‌ها شامل موارد زیر است:
1- اجرای استانداردهای اجباری بهره وری انرژی در صنایع گوناگون
2- سیستم تشویق صنایع که بهره‌وری انرژی بالاتری دارند
3- تعطیلی واحدهای قدیمی و کم‌بازده
4- قیمت‌گذاری تفکیکی برق برای صنایع انرژی‌بر
5- استفاده از فناوری‌های کم‌مصرف
6- اجرای برنامه پایش آنلاین انرژی
7- مشوق‌های مالیاتی و یارانه‌ای برای انرژی‌های تجدیدپذیر.
اجرای استانداردهای سختگیرانه در حوزه انرژی باعث کاهش مصرف 20% انرژی به ازای تولید هرتن فولاد شد و تعطیلی صنایع سیمان کم‌بازده باعث 10% کاهش مصرف شدید انرژی گردید.
و اما ایران عزیزمان نیز در این سال‌ها با چالش انرژی به صورت جدی مواجه شده، شاید اگر 10 یا 20 سال گذشته کارشناسان هشدار می‌دادند که ایران با کمبود انرژی مواجه خواهد شد کمتر کسی آن را جدی می‌گرفت اما امروزه همه از آن به عنوان ناترازی یاد می‌کنند.
همان‌طور که در ابتدا گفته شد شرایط حال حاضر ماحصل عوامل مختلفی است و برای اصلاح آن نیاز است سلسله اقداماتی تحت یک برنامه جامع صورت گیرد تا اصلاحات با موفقیت انجام شود، در این راه چالش‌های فراوانی وجود دارد، مواردی نظیر مقاومت صنایع قدیمی، کمبود سرمایه، تحریم‌ها، بهره‌وری پایین صنایع، سیاست‌های قیمت‌گذاری و…
با وجود این چالش‌های گوناگون که ظاهراً به نسبت سایر کشورهایی که دچار کمبود انرژی شده‌اند، بیشترند لازم است تا با برنامه‌ای هماهنگ میان ارکان نظام و مردم قدم در راه اصلاح برداریم.
در این راه لازم است اقدامات متفاوت و موازی صورت گیرد تا نتیجه مطلوب حاصل شود.
شاید اقدامات زیر تحت نظارت یک برنامه جامع انرژی بتواند راهگشا باشد:
1. اصلاح سبد انرژی کشور و کاهش نیاز به سوخت‌های فسیلی مخصوصاً نفت و گاز
2. تدوین، به‌روزرسانی و اجرای جدی استانداردهای حوزه انرژی
3. تعطیلی واحدهای فرسوده و ناکارآمد
4. قیمت‌گذاری واقعی انرژی
5. جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر
6. افزایش بهره‌وری سیستم‌های انتقال انرژی و کاهش هدر رفت
7. نظارت جدی بر عدم دزدی و قاچاق انرژی
8. ورود فن‌آوری‌های نوین در این حوزه
9. افزایش سهم انرژی بادی، خورشیدی، دریایی و هسته‌ای و سایر تجدیدپذیرها در سبد انرژی
10. استفاده از کارشناسان خبره این حوزه
11. اصلاح الگوی مصرف به معنای واقعی
12. حمایت دولت از فناوری‌های کم‌مصرف و حوزه انرژی تجدیدپذیر
13. افزایش بهره‌وری از چاه‌های نفت و گاز قدیمی با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا
14. مشارکت با شرکت‌های انرژی‌محور و قدرتمند دنیا جهت سرمایه‌گذاری و ورود فن‌آوری به ایران
15. استفاده از فن‌آوری‌های جدید تولید انرژی مانند انرژی همجوشی هسته‌ای، انرژی هیدروژنی و زمین‌گرمایی
16. نظارت دقیق و آنلاین بر میزان تولید و توزیع فرآورده‌های نفت و گاز
17. خصوصی‌سازی و انحصارزدایی از بازار انرژی داخل کشور
18. بهینه‌سازی مصرف سوخت خودرو و سیستم‌های گرمایشی
19. کاهش هدررفت در هنگام استخراج منابع نفت و گاز
20. افزایش توان ذخیره‌سازی انرژی‌های گوناگون.
مسلماً موارد و راهکارهای بسیاری وجود دارد که می‌بایست به این لیست افزوده شود تا با اجرای آنها از این چالش بزرگ کمبود انرژی در ایران به‌سلامت عبور کنیم.
انتهای پیام/